Catch-Up ეფექტი განსაზღვრა

რა არის დაჭერის ეფექტი?

დამწვრობის ეფექტი არის თეორია, რომლის მიხედვითაც ყველა ეკონომიკა საბოლოოდ გაერთიანდება ერთ სულ მოსახლეზე შემოსავალი, იმის დაკვირვების გამო, რომ ღარიბი ეკონომიკა უფრო სწრაფად იზრდება, ვიდრე მდიდარი ეკონომიკები. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ღარიბი ეკონომიკები სიტყვასიტყვით "დაეწევიან" უფრო ძლიერ ეკონომიკებს. დაჭერის ეფექტს ასევე მოიხსენიებენ როგორც თეორიას კონვერგენცია.

Catch-Up ეფექტის გაგება

შემხვედრი ეფექტი, ანუ კონვერგენციის თეორია, ემყარება რამდენიმე ძირითად იდეას.

ერთი არის ზღვრული შემოსავლების შემცირების კანონი- იდეა, რომ როგორც ქვეყანა ახდენს ინვესტიციებს და იღებს მოგებას, ინვესტიციის შედეგად მიღებული თანხა საბოლოოდ შემცირდება ინვესტიციის დონის ამაღლებასთან ერთად. ყოველ ჯერზე, როდესაც ქვეყანა ინვესტიციას აკეთებს, ისინი მცირედით სარგებლობენ ამ ინვესტიციით. Ისე, კაპიტალური ინვესტიციების შემოსავალი კაპიტალით მდიდარ ქვეყნებში არ არის ისეთი დიდი, როგორც განვითარებად ქვეყნებში.

ამას ამყარებს ემპირიული დაკვირვება უფრო მეტად განვითარებული ეკონომიკები ტენდენცია იზრდება უფრო ნელი, თუმცა უფრო სტაბილური, ვიდრე ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებში. მსოფლიო ბანკის მონაცემებით, მაღალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებმა საშუალოდ 1.6% შეადგინეს მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ზრდა 2019 წელს, საშუალო შემოსავლის ქვეყნების 3.6% -ის წინააღმდეგ და დაბალი შემოსავლის ქვეყნებში მშპ-ს 4.0%.

ღარიბ ქვეყნებს ასევე შეუძლიათ განიცადონ უფრო სწრაფი ზრდა, რადგან მათ შეუძლიათ გაიმეორონ განვითარებული ქვეყნების წარმოების მეთოდები, ტექნოლოგიები და ინსტიტუტები. ეს ასევე ცნობილია როგორც მეორე მამოძრავებელი უპირატესობა. იმის გამო, რომ განვითარებად ბაზრებს აქვთ წვდომა მოწინავე ქვეყნების ტექნოლოგიურ ნოუ-ჰაუსთან, ისინი ხშირად განიცდიან ზრდის სწრაფ ტემპს.

შეზღუდვები დაჭერის ეფექტზე

მიუხედავად იმისა, რომ განვითარებადი ქვეყნები ხედავენ უფრო სწრაფად ეკონომიკური ზრდა ვიდრე ეკონომიკურად უფრო განვითარებული ქვეყნები, კაპიტალის ნაკლებობით გამოწვეულმა შეზღუდვებმა შეიძლება მნიშვნელოვნად შეამციროს განვითარებადი ქვეყნის უნარი დაეწიოს. ისტორიულად, ზოგიერთი განვითარებადი ქვეყანა ძალიან წარმატებული იყო რესურსების მართვაში და კაპიტალის უზრუნველყოფაში ეკონომიკური ეფექტურობის გაზრდის მიზნით პროდუქტიულობა; თუმცა, ეს არ გახდა ნორმა გლობალური მასშტაბით.

ეკონომისტი მოსე აბრამოვიცი წერდა შეზღუდვების შესახებ. მან თქვა, რომ იმისათვის, რომ ქვეყნებმა ისარგებლონ მიღწევის ეფექტით, მათ უნდა განავითარონ და გამოიყენონ ის, რაც მას რომელსაც ეწოდება "სოციალური შესაძლებლობები". მათ შორისაა ახალი ტექნოლოგიების შთანთქმის, კაპიტალის მოზიდვის და გლობალურ დონეზე მონაწილეობის უნარი ბაზრები. ეს ნიშნავს, რომ თუ ტექნოლოგია არ არის თავისუფლად ვაჭრობილი, ან არის ძვირადღირებული ძვირი, მაშინ შემხვედრი ეფექტი არ მოხდება.

მაღალი ხარისხის ინსტიტუტების მიღება, განსაკუთრებით საერთაშორისო ვაჭრობასთან დაკავშირებით, ასევე თამაშობს როლს. ეკონომისტთა ჯეფრი საქსისა და ენდრიუ უორნერის მიერ ჩატარებული გრძივი კვლევის თანახმად, ეროვნული ეკონომიკური პოლიტიკა თავისუფალი ვაჭრობის და ღიაობა ასოცირდება უფრო სწრაფ ზრდასთან. 1970 წლიდან 1989 წლამდე 111 ქვეყნის შესწავლისას მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ინდუსტრიულ ქვეყნებს ჰქონდათ ზრდის ტემპი 2.3% ერთზე წელიწადში ერთ სულ მოსახლეზე, ხოლო განვითარებადი ქვეყნები ღია სავაჭრო პოლიტიკით იყო 4.5%, ხოლო განვითარებადი ქვეყნები უფრო მეტს პროტექციონისტი და დახურული ეკონომიკის პოლიტიკას ჰქონდა ზრდის ტემპი მხოლოდ 2%.

კიდევ ერთი მთავარი დაბრკოლება შეფერხების ეფექტისთვის არის ის, რომ ერთ სულ მოსახლეზე შემოსავალი არ არის მხოლოდ მშპ-ს ფუნქცია, არამედ ქვეყნის მოსახლეობის ზრდა. ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებს აქვთ მოსახლეობის უფრო მაღალი ზრდა, ვიდრე განვითარებულ ეკონომიკებს. მსოფლიო ბანკის 2019 წლის მონაცემებით, უფრო განვითარებული ქვეყნები (OECD წევრებმა) განიცადეს 0.5% მოსახლეობის საშუალო ზრდა, ხოლო გაეროს კლასიფიცირებული ყველაზე ნაკლებად განვითარებული ქვეყნები საშუალოდ 2.3% მოსახლეობის ზრდის ტემპით.

მაგალითი Catch-Up ეფექტი

1911 წლიდან 1940 წლამდე პერიოდში იაპონია იყო ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომია მსოფლიოში. მან მოახდინა კოლონიზაცია და დიდი ინვესტიცია ჩადო მეზობელ სამხრეთ კორეასა და ტაივანში, რაც ასევე შეუწყო ხელი მათ ეკონომიკურ ზრდას. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, იაპონიის ეკონომიკა დაიშალა.

ქვეყანამ აღადგინა ეკონომიკური ზრდის მდგრადი გარემო 1950 -იან წლებში და დაიწყო მანქანებისა და ტექნოლოგიების იმპორტი შეერთებული შტატებიდან. მან დააგროვა წარმოუდგენელი ზრდის ტემპი 1960 -დან 1980 -იანი წლების დასაწყისში.

მიუხედავად იმისა, რომ იაპონიის ეკონომიკა წინ მიიწევდა, შეერთებული შტატების ეკონომიკა, რომელიც იაპონიის ინფრასტრუქტურული და სამრეწველო საფუძვლების უმრავლესობის წყარო იყო, თან ახლდა. შემდეგ 1970 -იანი წლების ბოლოს, როდესაც იაპონიის ეკონომიკა მოხვდა მსოფლიოს ხუთეულში, მისი ზრდის ტემპი შენელდა.

ეკონომიკა აზიური ვეფხვები, ფილიალი, რომელიც გამოიყენება სამხრეთ -აღმოსავლეთ აზიის ეკონომიკის სწრაფი ზრდის აღსაწერად, მიჰყვა მსგავს ტრაექტორიას, რაც აჩვენებს სწრაფ ეკონომიკურ ზრდას მათი განვითარების საწყისი წლები, რასაც მოჰყვება უფრო ზომიერი (და კლებადი) ზრდის ტემპი, როდესაც ეკონომიკა გარდამავალი ეტაპიდან გადადის განვითარებული.