ვალის და მშპ-ის თანაფარდობის განსაზღვრა და ფორმულა

რა არის ვალის პროცენტი მშპ-სთან მიმართებაში?

დავალიანება მშპ-სთან მიმართებაში არის მეტრიკი, რომელიც ადარებს ქვეყნის სახელმწიფო ვალს მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ). ვალის და მშპ-ის თანაფარდობა საიმედოდ მიუთითებს იმ ქვეყნის უნარზე, რომ დაფაროს თავისი ვალები. ხშირად თანაფარდობით გამოხატული, ეს თანაფარდობა ასევე შეიძლება განმარტდეს, როგორც წლების რაოდენობა, რომელიც საჭიროა ვალის დასაფარად, თუ მშპ მთლიანად დაეთმობა ვალის დაფარვას.

მშპ-სთან და ვალის თანაფარდობის გააზრება

ქვეყანა, რომელსაც შეუძლია გააგრძელოს პროცენტის გადახდა თავისი ვალისათვის-რეფინანსირების გარეშე და ეკონომიკური ზრდის შეფერხების გარეშე, ზოგადად სტაბილურად ითვლება. ქვეყანას, რომელსაც აქვს მაღალი დავალიანება მშპ-სთან შედარებით, უჭირს დაფარვის გადახდა გარე ვალები (ასევე მოუწოდა "საჯარო დავალიანება"), რომელიც არის ნებისმიერი ნაშთი, რომელიც ეკისრება გარე გამსესხებლებს. ასეთ სცენარებში კრედიტორები მიდრეკილნი არიან სესხის აღებისას მოითხოვონ უფრო მაღალი საპროცენტო განაკვეთი. მშპ-ს მიმართ ვალის ექსტრავაგანტულად მაღალმა კოეფიციენტებმა შეიძლება ხელი შეუშალოს კრედიტორებს სრულად დაკრედიტებისგან.

მშპ-სთან მიმართებაში ვალის თანაფარდობა გამოითვლება შემდეგი ფორმულის მიხედვით:

​მშპ -ს ვალი=ქვეყნის მთლიანი მშპსულ ქვეყნის ვალი​​

როდესაც ქვეყანა დავალიანების გადახდას არ ასრულებს, ის ხშირად იწვევს ფინანსურ პანიკას შიდა და საერთაშორისო ბაზრებზე. როგორც წესი, რაც უფრო იზრდება ქვეყნის დავალიანება მშპ-სთან შედარებით, მით უფრო მაღალია მისი რისკი ნაგულისხმევი ხდება. მიუხედავად იმისა, რომ მთავრობები ცდილობენ შეამცირონ დავალიანება მშპ-სთან მიმართებაში, ამის მიღწევა ძნელი იქნება არეულობის პერიოდში, როგორიცაა ომის დროს ან ეკონომიკური რეცესია. ასეთ რთულ კლიმატურ პირობებში მთავრობები ცდილობენ გაზარდონ სესხები ზრდის სტიმულირებისა და მთლიანი მოთხოვნის გასაზრდელად. ეს მაკროეკონომიკური სტრატეგია არის მთავარი იდეალი კეინსის ეკონომიკაში.

ეკონომისტები, რომლებიც იცავენ თანამედროვე მონეტარული თეორია (MMT) ამტკიცებენ, რომ სუვერენულ ქვეყნებს, რომლებსაც შეუძლიათ საკუთარი ფულის დაბეჭდვა, ვერასდროს გაკოტრდებიან, რადგან მათ შეუძლიათ უბრალოდ გამოიმუშაონ უფრო დიდი ვალუტა ვალების მომსახურებისთვის. თუმცა, ეს წესი არ ვრცელდება იმ ქვეყნებზე, რომლებიც არ აკონტროლებენ საკუთარ მონეტარულ პოლიტიკას, როგორიცაა ევროკავშირის (ევროკავშირის) ქვეყნები, რომლებიც უნდა დაეყრდნონ ევროპის ცენტრალურ ბანკს (ECB) ევროს გასაცემად.

მსოფლიო ბანკის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ქვეყნები, რომელთა დავალიანება მშპ-სთან შედარებით მშპ-სთან შედარებით აღემატება 77% -ს, განიცდიან ეკონომიკური ზრდის მნიშვნელოვან შენელებას. პირდაპირ: ვალის ყოველი პროცენტული პუნქტი ამ დონეზე აღემატება ქვეყნებს ეკონომიკურ ზრდაში 1.7%. ეს ფენომენი კიდევ უფრო გამოხატულია განვითარებად ბაზრებზე, სადაც ვალის ყოველი დამატებითი პროცენტული პუნქტი 64%-ზე მეტია, ყოველწლიურად ანელებს ზრდას 2%-ით.

აშშ-ს საჯარო ვალის ბიუროს მონაცემებით, 2015 და 2017 წლებში შეერთებულ შტატებს ჰქონდათ ვალის მშპ-ს მიმართ 104.17% და 105.4% შესაბამისად. ამ მაჩვენებლების პერსპექტივისთვის, აშშ-ს ყველაზე მაღალი დავალიანება მშპ-სთან მიმართებაში იყო 106% მეორე მსოფლიო ომის ბოლოს, 1946 წელს. სესხების დონე თანდათან დაეცა მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი პიკიდან, სანამ 1970-იან წლებში 31% –მდე და 40% –მდე შედიოდა-საბოლოოდ ისტორიულ 23% –მდე მიაღწია 1974 წელს. თანაფარდობა სტაბილურად გაიზარდა 1980 წლიდან და შემდეგ მკვეთრად გაიზარდა, 2007 წლის საბინაო კრიზისისა და შემდგომ ფინანსური კრიზისის შემდეგ.

2010 წლის საეტაპო კვლევამ სახელწოდებით "ზრდა ვალის დროს", რომელიც ჩაატარეს ჰარვარდის ეკონომისტებმა კარმენ რეინჰარტმა და კენეტ როგოფმა, პირქუში სურათი დახატა მშპ-ს და ვალის მაღალი მაჩვენებლების მქონე ქვეყნებისთვის. თუმცა, 2013 წლის კვლევის მიმოხილვამ გამოავლინა კოდირების შეცდომები, ასევე მონაცემების შერჩევითი გამორიცხვა, რამაც თითქოს რაინჰარტი და როგოფი არასწორი დასკვნებისკენ მიიყვანა. მიუხედავად იმისა, რომ ამ გამოთვლითი შეცდომების შესწორებამ შეარყია ცენტრალური მტკიცება, რომ ჭარბი ვალი იწვევს რეცესიას, რაინჰარტი და როგოფი კვლავ ამტკიცებენ, რომ მათი დასკვნები მაინც მართებულია.

შეერთებული შტატების ხაზინის როლი

აშშ -ს მთავრობა აფინანსებს თავის დავალიანებას აშშ -ს სახაზინო სახსრების გამოშვებით, რომლებიც ფართოდ განიხილება, როგორც ყველაზე უსაფრთხო ობლიგაციები ბაზარზე. ქვეყნები და რეგიონები აშშ -ს სახაზინო სახსრების 10 უმსხვილესი მფლობელობით არის შემდეგი:

• ტაივანი 182,3 მილიარდი დოლარი
• ჰონგ კონგი 200,3 მილიარდი დოლარი
• ლუქსემბურგი 221,3 მილიარდი დოლარი
• გაერთიანებული სამეფო 227,6 მილიარდი დოლარი
• შვეიცარია 230 მილიარდი დოლარით
• ირლანდია - $ 264.3 მილიარდი
• ბრაზილია - $ 246,4 მილიარდი
• კაიმანის კუნძულები 265 მილიარდი დოლარი
• იაპონია 1,147 ტრილიონი დოლარი
• კონტინენტური ჩინეთი $ 1,244 ტრილიონი

ხშირად დასმული შეკითხვები

რა არის მაღალი სესხის მშპ-ს მიმართ მაღალი რისკი?

როგორც წესი, რაც უფრო იზრდება ქვეყნის დავალიანება მშპ-სთან შედარებით, მით უფრო მაღალია მისი დეფოლტის რისკი. თუ ქვეყანა დავალიანების გადახდას დავალიანებს, ის ხშირად იწვევს ფინანსურ პანიკას შიდა და საერთაშორისო ბაზრებზე. მსოფლიო ბანკის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ქვეყნები, რომელთა დავალიანება მშპ-სთან შედარებით მშპ-სთან შედარებით აღემატება 77% -ს, განიცდიან ეკონომიკური ზრდის მნიშვნელოვან შენელებას. აღსანიშნავია, რომ ამ დონეს ზემოთ დავალიანების ყოველი პროცენტული პუნქტი ქვეყნებს 1.7% უწევს ეკონომიკურ ზრდაში. ეს ფენომენი კიდევ უფრო გამოხატულია განვითარებად ბაზრებზე, სადაც ვალის ყოველი დამატებითი პროცენტული პუნქტი 64%-ზე მეტია, ყოველწლიურად ანელებს ზრდას 2%-ით.

როგორ უყურებს თანამედროვე მონეტარული თეორია (MMT) ეროვნულ ვალს?

თანამედროვე მონეტარული თეორია (MMT) არის ჰეტეროდოქს მაკროეკონომიკური ჩარჩო, რომელიც ამბობს, რომ მონეტარული სუვერენული ქვეყნები, ისევე როგორც აშშ, საჭიროებენ არ დაეყრდნონ გადასახადებს ან სესხებს ხარჯებისათვის, რადგან მათ შეუძლიათ დაბეჭდონ იმდენი, რამდენიც სჭირდებათ და არიან მონოპოლიური გამცემები ვალუტა. ვინაიდან მათი ბიუჯეტი არ ჰგავს ჩვეულებრივ ოჯახს, მათი პოლიტიკა არ უნდა ჩამოყალიბდეს ეროვნული ვალის ზრდის შიშით. ისინი ამტკიცებენ, რომ ამ სუვერენულ ერს აქვს შესაძლებლობა დაბეჭდოს იმდენი საკუთარი ფული მათი ვალების გასანათებლად, ისინი ვერასდროს გაკოტრდებიან, რაც გამოიწვევს კოეფიციენტების ანაზღაურებას, როგორიც არის სესხები მთლიანი შიდა პროდუქტის მიმართ უსარგებლო.

რომელ ქვეყნებს აქვთ მშპ-სთან მიმართებაში ყველაზე დიდი ვალი?

2020 წლის დეკემბრის მონაცემებით (წყარო: tradingeconomics.com), ვენესუელას ჰქონდა ყველაზე მაღალი დავალიანება მშპ – სთან შედარებით 350 – ით, რაც მკვეთრი ზრდა იყო 233 – ის წინასწარი წაკითხვისგან. ეს სავარაუდოდ გამოწვეული იყო ნავთობზე მოთხოვნის ნაკლებობით გამოწვეული COVID-19 პანდემიით. შემდეგი იყო იაპონია 266 კითხვით, შედარებით მოკრძალებული ზრდა მისი წინა 238 კითხვისგან. აშშ და დიდი ბრიტანეთი 19 იყვნენ^ე და 20^ე დავალიანება მთლიანი შიდა პროდუქტის მიმართ 108 და 100 შესაბამისად,