მცურავი გაცვლითი კურსის განსაზღვრა და ისტორია

რა არის მცურავი გაცვლითი კურსი?

მცურავი გაცვლითი კურსი არის რეჟიმი, სადაც ერის სავალუტო ფასი განისაზღვრება ფორექსის ბაზრის საფუძველზე მიწოდება და მოთხოვნა სხვა ვალუტებთან შედარებით. ეს განსხვავდება ა ფიქსირებული გაცვლითი კურსი, რომელშიც მთავრობა მთლიანად ან უპირატესად განსაზღვრავს განაკვეთს.

როგორ მუშაობს მცურავი გაცვლითი კურსი

მცურავი კურსის სისტემები ნიშნავს, რომ გრძელვადიანი ვალუტის ფასის ცვლილებები ასახავს შედარებით ეკონომიკურ ძალას და

საპროცენტო განაკვეთის სხვაობა ქვეყნებს შორის.

მცურავი კურსის ვალუტაში მოკლევადიანი მოძრაობები ასახავს სპეკულაცია, ჭორები, კატასტროფები და ვალუტაზე ყოველდღიური მიწოდება და მოთხოვნა. თუ მიწოდება აღემატება მოთხოვნას, ვალუტა დაეცემა და თუ მოთხოვნა აღემატება მიწოდებას, ეს ვალუტა გაიზრდება.

უკიდურესმა მოკლევადიანმა ნაბიჯებმა შეიძლება გამოიწვიოს ცენტრალური ბანკების ჩარევა, თუნდაც მცურავი განაკვეთის გარემოში. ამის გამო, მიუხედავად იმისა, რომ გლობალური ვალუტების უმრავლესობა მცურავად ითვლება, ცენტრალური ბანკები და მთავრობები შეიძლება ჩაერიონ, თუ ქვეყნის ვალუტა გახდება ძალიან მაღალი ან ძალიან დაბალი.

ძალიან მაღალი ან ძალიან დაბალი ვალუტა შეიძლება უარყოფითად იმოქმედოს ქვეყნის ეკონომიკაზე, რაც გავლენას მოახდენს ვაჭრობაზე და ვალების გადახდის უნარზე. მთავრობა ან ცენტრალური ბანკი შეეცდება განახორციელოს ზომები მათი ვალუტის უფრო ხელსაყრელ ფასად გადასაყვანად.

მცურავი წინააღმდეგ ფიქსირებული გაცვლითი კურსი

ვალუტის ფასები შეიძლება განისაზღვროს ორი გზით: მცურავი კურსი ან ფიქსირებული კურსი. როგორც ზემოთ აღინიშნა, მცურავი კურსი ჩვეულებრივ განისაზღვრება ღია ბაზრის მიერ მიწოდებისა და მოთხოვნის გზით. ამიტომ, თუ ვალუტაზე მოთხოვნა მაღალია, ღირებულება გაიზრდება. თუ მოთხოვნა დაბალია, ეს შეამცირებს ამ ვალუტის ფასს.

ფიქსირებულ ან მიბმულ განაკვეთს განსაზღვრავს მთავრობა მისი მეშვეობით ცენტრალური ბანკი. კურსი დადგენილია სხვა ძირითადი მსოფლიო ვალუტის (მაგალითად, აშშ დოლარი, ევრო ან იენი) წინააღმდეგ. გაცვლითი კურსის შესანარჩუნებლად მთავრობა ყიდულობს და ყიდის საკუთარ ვალუტას იმ ვალუტის მიმართ, რომელთანაც იგი არის დაკავშირებული. ზოგიერთი ქვეყანა ირჩევს ამას დააკავშიროს მათი ვალუტა აშშ დოლართან მათ შორის ჩინეთი და საუდის არაბეთი.

1968-1973 წლებში ბრეტონ ვუდსის სისტემის დაშლის შემდეგ მსოფლიოს უმსხვილესი ეკონომიკის უმრავლესობის ვალუტა თავისუფლად ცურავდა.

მცურავი გაცვლითი კურსების ისტორია ბრეტონ ვუდსის შეთანხმებით

ის ბრეტონ ვუდსი კონფერენცია, რომელმაც დაამყარა ოქროს სტანდარტი ვალუტებისთვის, შედგა 1944 წლის ივლისში. სულ 44 ქვეყანა შეიკრიბა, დამსწრეები შემოიფარგლებოდნენ მოკავშირეებით მეორე მსოფლიო ომში. კონფერენციამ დაადგინა საერთაშორისო სავალუტო ფონდი (IMF) და მსოფლიო ბანკიდა იგი ადგენს მითითებებს ფიქსირებული გაცვლითი კურსის სისტემისათვის. სისტემამ დაადგინა ოქროს ფასი 35 დოლარი უნციაზე, მონაწილე ქვეყნებმა კი თავიანთი ვალუტა დოლართან დააკავშირეს. ნებადართულია პლუს ან მინუს ერთი პროცენტის კორექტირება. აშშ დოლარი გახდა სარეზერვო ვალუტა რომლის მეშვეობითაც ცენტრალურმა ბანკებმა ჩაატარეს ინტერვენცია განაკვეთების კორექტირების ან სტაბილიზაციის მიზნით.

სისტემის პირველი დიდი ბზარი გამოჩნდა 1967 წელს, ოქროზე დარტყმით და ბრიტანულ ფუნტზე შეტევით, რამაც 14,3% გამოიწვია გაუფასურება. პრეზიდენტმა რიჩარდ ნიქსონმა შეერთებული შტატები დატოვა ოქროს სტანდარტი 1971 წელს.

1973 წლის ბოლოსთვის სისტემა დაინგრა და მონაწილე ვალუტებს საშუალება მიეცათ თავისუფლად გაცურულიყვნენ.

ვალუტაში ჩარევის მცდელობა ჩაიშალა

მცურავი გაცვლითი კურსის სისტემებში ცენტრალური ბანკები ყიდულობენ ან ყიდიან ადგილობრივ ვალუტებს გაცვლითი კურსის შესაცვლელად. ეს შეიძლება მიზნად ისახავდეს არასტაბილური ბაზრის სტაბილიზაციას ან განაკვეთის ძირითადი ცვლილების მიღწევას. ცენტრალური ბანკების ჯგუფები, როგორიცაა ბანკები G-7 ქვეყნები (კანადა, საფრანგეთი, გერმანია, იტალია, იაპონია, გაერთიანებული სამეფო და შეერთებული შტატები), ხშირად ერთად მუშაობენ კოორდინირებულ ინტერვენციებში ზემოქმედების გასაზრდელად.

ჩარევა ხშირად ხანმოკლეა და ყოველთვის წარმატებული არ არის. წარუმატებელი ჩარევის თვალსაჩინო მაგალითი მოხდა 1992 წელს, როდესაც ფინანსისტი ჯორჯ სოროსი სათავეში ჩაუდგა ბრიტანეთის ფუნტზე თავდასხმას. ვალუტა შემოვიდა ევროპაში გაცვლითი კურსის მექანიზმი (ERM) 1990 წლის ოქტომბერში; ERM შეიქმნა იმისათვის, რომ შეზღუდოს ვალუტის არასტაბილურობა, როგორც წამყვანი ევრო, რომელიც ჯერ კიდევ დაგეგმვის ეტაპზე იყო. სოროსი თვლიდა, რომ ფუნტი მეტისმეტად მაღალი კურსით შემოვიდა და მან შეთანხმებული შეტევა განახორციელა ვალუტაზე. ინგლისის ბანკი იძულებული გახდა გაექველებინა ვალუტა და გამოეყო ERM– დან. წარუმატებელი ჩარევა ბრიტანეთის ხაზინას დაუჯდა 3,3 მილიარდი ფუნტი სტერლინგი. სოროსი, პირიქით, დასრულდა $ 1 მილიარდი.

ცენტრალურ ბანკებს ასევე შეუძლიათ არაპირდაპირი ჩარევა სავალუტო ბაზრებზე საპროცენტო განაკვეთების გაზრდით ან შემცირებით, რაც გავლენას მოახდენს ინვესტორების სახსრების შემოდინებაზე ქვეყანაში. ვინაიდან ისტორიულად წარუმატებელი აღმოჩნდა ფასების გაკონტროლების მცდელობები ისტორიულად, ბევრი ქვეყანა ირჩევს მათ თავისუფლად ცურვას ვალუტაში და შემდეგ გამოიყენეთ ეკონომიკური ინსტრუმენტები, რათა დაეხმაროთ მას ამა თუ იმ მიმართულებით, თუ ის ძალიან შორს მიდის მათი მიმართულებით კომფორტი