Wat is Abenomics?

Wat is Abenomics?

Abenomics is de bijnaam voor het economisch beleid dat in 2012 voor Japan werd uitgezet toen premier Shinzo Abe voor de tweede keer aan de macht kwam. Abenomics omvatte het vergroten van de natie geldvoorraad, het stimuleren van de overheidsuitgaven en het doorvoeren van hervormingen om de Japanse economie concurrerender te maken. The Economist schetste het programma als een "mix van relatie, overheidsuitgaven en een groeistrategie die is ontworpen om de economie uit de schijndood te halen die haar al meer dan twee decennia in zijn greep houdt."

Abenomics begrijpen

Abenomics verwijst naar het economisch beleid van een bepaalde politicus, op dezelfde manier dat: Reaganomics of Clintonomics doet. Abenomics werd gepromoot als een manier om de Japanse economie uit een periode van minimale groei en algehele deflatie te schudden. De economische problemen in Japan dateren uit de jaren 90, ook wel bekend als het verloren decennium. Het was een periode van duidelijke economische stagnatie in Japan, na het uiteenspatten van een enorme vastgoedzeepbel in de jaren tachtig en het uiteenspatten van de zeepbel van de activaprijzen in Japan in het begin van de jaren negentig.

De Japanse regering reageerde op de economische gevolgen door enorme begrotingstekorten aan te gaan om projecten voor openbare werken te financieren. In 1998, econoom Paul Krugman betoogde in een paper getiteld "Japanse val" dat Japan de inflatieverwachtingen zou kunnen verhogen door zich te committeren aan een onverantwoordelijk monetair beleid voor een periode van tijd, waardoor de lange rente wordt verlaagd en de uitgaven worden gestimuleerd die nodig zijn om uit de economische stagnatie.

Japan nam enkele aanbevelingen van Krugman over en breidde de geldvoorraad in eigen land en de rente opmerkelijk laag te houden. Dit zorgde voor een economisch herstel, dat in 2005 begon, maar het stopte uiteindelijk niet met deflatie.

In juli 2006 beëindigde Japan zijn nultariefbeleid toen Abe de macht overnam in zijn eerste termijn als premier. Abe zou in 2007 plotseling ontslag nemen als premier, maar bleef in de regerende partij zitten. Hoewel Japan nog steeds de laagste rentetarieven ter wereld heeft, kon het deflatie niet stoppen. Het land zag de Nikkei 225 dalen met meer dan 50% tussen eind 2007 en begin 2009. Deels als gevolg van de economische malaise leek Japan niet in staat om te schudden, Abe's partij, de Liberaal-Democratische Partij van Japan (LDP), verloor de macht aan de Democratische Partij van Japan.

Abenomics en de drie pijlen

Abe begon in december 2012 aan een tweede termijn. Kort na zijn hervatting lanceerde hij zijn Abenomics-plan om de stagnerende economie van Japan te versterken. In een toespraak na zijn verkiezing kondigde Abe aan dat hij en zijn kabinet "een stoutmoedig monetair beleid zouden voeren, flexibel fiscaal beleid en een groeistrategie die particuliere investeringen aanmoedigt, en met deze drie pijlers bereiken resultaten."

Abe's programma bestond uit drie 'pijlen'. De eerste was het drukken van extra valuta – tussen 60 biljoen yen en 70 biljoen yen – om Japans te maken exporteert aantrekkelijker en genereer bescheiden inflatie— ongeveer 2%. De tweede pijl was nieuwe overheidsuitgavenprogramma's om de vraag en de consumptie te stimuleren - om de groei op korte termijn te stimuleren en om op de lange termijn een begrotingsoverschot te realiseren.

Het derde onderdeel van Abenomics was complexer: een hervorming van verschillende regelgevingen om de Japanse industrieën concurrerender te maken en investeringen in en vanuit de particuliere sector aan te moedigen. Dit omvatte hervorming van het ondernemingsbestuur, versoepeling van de beperkingen op het inhuren van buitenlands personeel in speciale economische zones, waardoor het gemakkelijker werd voor: bedrijven om ineffectieve werknemers te ontslaan, de gezondheidssector te liberaliseren en maatregelen te nemen om binnen- en buitenland te helpen ondernemers. De voorgestelde wetgeving had ook tot doel de utiliteits- en farmaceutische industrie te herstructureren en de landbouwsector te moderniseren. Het belangrijkste was misschien wel de Trans-Pacific Partnership (TPP), die door econoom Yoshizaki Tatsuhiko werd beschreven als mogelijk de "spil van Abe's economische revitaliseringsstrategie", door Japan concurrerender te maken door middel van vrijhandel.

Heeft Abenomics gewerkt?

Zoals al het Japanse economische beleid sinds het uiteenspatten van de zeepbel, heeft Abenomics soms goed gewerkt en andere keren vastgelopen. De inflatiedoelstellingen zijn gehaald en de Japanse werkloosheid is meer dan 2% lager dan toen Abe voor de tweede keer aan de macht kwam. Evenzo is het nominale bbp gestegen en zijn de winst vóór belastingen en belastinginkomsten van bedrijven beide aanzienlijk gestegen. De periodes van succes van Japan zijn echter soms gestopt door mondiale economische krachten en de grootste economische probleem van het land - een snel vergrijzende bevolking - heeft steeds meer de voorhoede.