Definitie van kwantitatieve versoepeling (QE)

Wat is kwantitatieve versoepeling (QE)?

Kwantitatieve versoepeling (QE) is een vorm van onconventionele Monetair beleid waarbij een centrale bank op langere termijn koopt effecten van de open markt om de geldhoeveelheid te vergroten en leningen en investeringen aan te moedigen. Het kopen van deze effecten voegt nieuw geld toe aan de economie en dient ook om de rentetarieven te verlagen door vastrentende effecten op te bieden. Het breidt ook de balans van de centrale bank uit.

Wanneer de korte rente nul is of nadert, is de normale open markt operaties van een centrale bank, die zich richten op rentetarieven, niet langer effectief zijn. In plaats daarvan kan een centrale bank zich richten op gespecificeerde hoeveelheden activa om te kopen. Kwantitatieve versoepeling verhoogt de geldvoorraad door activa te kopen met nieuw gecreëerde bankreserves om banken van meer te voorzien liquiditeit.

Kwantitatieve versoepeling begrijpen

Om kwantitatieve versoepeling uit te voeren, centrale banken het aanbod van geld vergroten door te kopen staatsobligaties en andere zekerheden. Verhoging van de geldhoeveelheid verlaagt rentetarieven. Als de rente lager is, kunnen banken lenen met gemakkelijkere voorwaarden. Kwantitatieve versoepeling wordt meestal geïmplementeerd wanneer de rente al bijna nul is, omdat centrale banken op dit moment minder instrumenten hebben om de economische groei te beïnvloeden.

Als kwantitatieve versoepeling zelf aan effectiviteit inboet, zal de regering fiscaal beleid kan ook worden gebruikt om de geldhoeveelheid verder uit te breiden. Als methode kan kwantitatieve versoepeling een combinatie zijn van zowel monetair als fiscaal beleid; bijvoorbeeld als een overheid activa koopt die bestaan ​​uit langlopende staatsobligaties die worden uitgegeven om anticyclische tekortuitgaven te financieren.

Speciale overwegingen

Als centrale banken de geldhoeveelheid vergroten, kan dit leiden tot inflatie. Het slechtst mogelijke scenario voor een centrale bank is dat haar kwantitatieve versoepelingsstrategie inflatie kan veroorzaken zonder de beoogde economische groei. Een economische situatie waarin wel inflatie is, maar geen economische groei, heet stagflatie.

Hoewel de meeste centrale banken zijn opgericht door de regeringen van hun land en enig regelgevend toezicht hebben, kunnen ze de banken in hun land niet dwingen hun kredietverleningsactiviteiten uit te breiden. Evenzo kunnen centrale banken kredietnemers niet dwingen leningen te zoeken en te investeren. Als de toegenomen geldhoeveelheid die door kwantitatieve versoepeling wordt gecreëerd niet door de banken werkt en in de economie, is kwantitatieve versoepeling mogelijk niet effectief (behalve als een instrument om het tekort te vergemakkelijken) uitgaven).

Een ander potentieel negatief gevolg van kwantitatieve versoepeling is dat het kan: devalueren de binnenlandse valuta. Terwijl een gedevalueerde valuta binnenlandse fabrikanten kan helpen, omdat geëxporteerde goederen goedkoper zijn in de wereldmarkt (en dit kan de groei helpen stimuleren), een dalende valutawaarde maakt de invoer meer duur. Dit kan de productiekosten en het consumentenprijsniveau verhogen.

Van 2008 tot 2014 heeft de Amerikaanse Federal Reserve voerde een kwantitatief versoepelingsprogramma uit door de geldhoeveelheid te vergroten. Dit had tot gevolg dat de activakant van de Balans van de Federal Reserve, omdat het obligaties, hypotheken en andere activa kocht. De verplichtingen van de Federal Reserve, voornamelijk bij Amerikaanse banken, groeiden met hetzelfde bedrag en bedroegen meer dan $ 4 biljoen in 2017. Het doel van dit programma was dat banken die reserves zouden lenen en investeren om de algehele economische groei te stimuleren.

Maar wat er feitelijk gebeurde, was dat banken een groot deel van dat geld aanhielden als overtollige reserves. Op het hoogtepunt vóór het coronavirus hadden Amerikaanse banken $ 2,7 biljoen aan overtollige reserves aan, wat een onverwacht resultaat was van het kwantitatieve versoepelingsprogramma van de Federal Reserve.

De meeste economen zijn van mening dat het kwantitatieve versoepelingsprogramma van de Federal Reserve heeft bijgedragen aan het redden van de Amerikaanse (en mogelijk de wereld) economie na de financiële crisis van 2008. De omvang van zijn rol in het daaropvolgende herstel is echter eigenlijk onmogelijk te kwantificeren. Andere centrale banken hebben geprobeerd kwantitatieve versoepeling in te zetten als middel om recessie afweren en deflatie in hun land met vergelijkbare onduidelijke resultaten.

Voorbeeld van kwantitatieve versoepeling

Volgens de Aziatische financiële crisis van 1997, viel Japan in een economisch recessie.Vanaf 2001 is de Bank van Japan (BoJ)— de centrale bank van Japan — begon een agressief programma van kwantitatieve versoepeling om deflatie te beteugelen en de economie te stimuleren. De Bank of Japan stapte over van het kopen van Japanse staatsobligaties naar het kopen van particuliere schulden en aandelen.De kwantitatieve versoepelingscampagne heeft zijn doelstellingen echter niet gehaald. Tussen 1995 en 2007 daalde het Japanse bruto binnenlands product (BBP) van ruwweg $ 5,45 biljoen tot $ 4,52 biljoen in nominale termen, ondanks de inspanningen van de Bank of Japan.

De Zwitserse Nationale Bank (SNB) heeft ook een kwantitatieve versoepelingsstrategie gevolgd na de financiële crisis van 2008. Uiteindelijk bezat de SNB activa die de jaarlijkse economische output voor het hele land overtroffen. Dit maakte de SNB-versie van kwantitatieve versoepeling de grootste ter wereld (in verhouding tot het BBP van een land). Hoewel de economische groei in Zwitserland positief was, is het onduidelijk hoeveel van het daaropvolgende herstel kan worden toegeschreven aan het kwantitatieve versoepelingsprogramma van de SNB.Zo kon de SNB, hoewel de rentetarieven onder de 0% werden geduwd, haar inflatiedoelstellingen nog steeds niet halen. 

In augustus 2016 heeft de Bank of England (BoE) aangekondigd dat het een aanvullend programma voor kwantitatieve versoepeling zou lanceren om mogelijke economische gevolgen van Brexit. Het plan was dat de BoE 60 miljard pond aan staatsobligaties en 10 miljard pond aan bedrijfsschulden zou kopen. Het plan was bedoeld om te voorkomen dat de rente in het VK zou stijgen en ook om bedrijfsinvesteringen en werkgelegenheid te stimuleren.

Van augustus 2016 tot en met juni 2018 meldde het Office for National Statistics in het VK dat bruto vaste kapitale formatie (een maatstaf voor bedrijfsinvesteringen) groeide met een gemiddeld kwartaalpercentage van 0,4 procent.Dit was lager dan het gemiddelde tarief van 2009 tot en met 2018.Als gevolg hiervan hebben economen de taak gehad om te bepalen of de groei al dan niet slechter zou zijn geweest zonder dit kwantitatieve versoepelingsprogramma.

Op 15 maart 2020 kondigde de Amerikaanse Federal Reserve haar plan aan om tot 700 miljard dollar aan activa-aankopen te implementeren als noodmaatregel om liquiditeit te verschaffen aan het Amerikaanse financiële systeem. Deze beslissing is genomen als gevolg van de enorme economische en marktonrust als gevolg van de snelle verspreiding van het COVID-19-virus en de daaruit voortvloeiende economische stilstand. Daaropvolgende acties hebben deze QE-actie voor onbepaalde tijd uitgebreid.

Veel Gestelde Vragen

Hoe werkt kwantitatieve versoepeling?

Kwantitatieve versoepeling is een vorm van monetair beleid waarbij de centrale bank van een land probeert de liquiditeit in zijn financiële systeem, meestal door langlopende staatsobligaties te kopen van dat land grootste banken. Kwantitatieve versoepeling werd voor het eerst ontwikkeld door de Bank of Japan (BoJ), maar is sindsdien overgenomen door de Verenigde Staten en verschillende andere landen. Door deze effecten van banken te kopen, hoopt de centrale bank de economische groei te stimuleren door de banken in staat te stellen vrijer te lenen of te beleggen.

Is kwantitatieve versoepeling geld drukken?

Critici hebben betoogd dat kwantitatieve versoepeling in feite een vorm van gelddruk is. Deze critici wijzen vaak op voorbeelden in de geschiedenis waar het drukken van geld heeft geleid tot hyperinflatie, zoals in het geval van Zimbabwe in de vroege jaren 2000, of Duitsland in de jaren 1920. Voorstanders van kwantitatieve versoepeling zullen er echter op wijzen dat, omdat het banken als tussenpersoon gebruikt in plaats van geld rechtstreeks in handen van particulieren en bedrijven, kwantitatieve versoepeling brengt minder risico met zich mee dat er op hol geslagen wordt inflatie.

Veroorzaakt kwantitatieve versoepeling inflatie?

Er is onenigheid over de vraag of kwantitatieve versoepeling inflatie veroorzaakt, en in hoeverre dit dit zou kunnen doen. De BoJ heeft zich bijvoorbeeld herhaaldelijk beziggehouden met kwantitatieve versoepeling als een manier om opzettelijk de inflatie in hun economie te verhogen. Deze pogingen zijn tot dusver echter mislukt, aangezien de inflatie sinds het einde van de jaren negentig op een extreem laag niveau is gebleven.

Evenzo waarschuwden veel critici dat het gebruik van kwantitatieve versoepeling door de Verenigde Staten in de jaren na de Financiële crisis van 2008 riskeren een gevaarlijke inflatie te ontketenen. Maar tot nu toe is deze stijging van de inflatie nog niet gerealiseerd.