Wat zijn enkele voorbeelden van verschillende Corporate Governance-systemen?

Verschillend ondernemingsbestuur modellen worden steeds meer onder de loep genomen en geanalyseerd naarmate de globalisering op de wereldmarkten plaatsvindt. Het is ook steeds duidelijker geworden dat bedrijfsomgevingen en -structuren op inhoudelijke manieren kunnen variëren, zelfs wanneer bedrijfsdoelstellingen over het algemeen universeel zijn. Er zijn drie dominante modellen in hedendaagse bedrijven: het Anglo-Amerikaanse model, het Duitse model en het Japanse model.

In zekere zin zijn de verschillen tussen deze systemen te zien in hun focus. Het Anglo-Amerikaanse model is gericht op de aandelenmarkt, terwijl de andere twee zich richten op de bank- en kredietmarkten. Het Japanse model is het meest geconcentreerd en rigide, terwijl het Anglo-Amerikaanse model het meest verspreid en flexibel is.

Het Anglo-Amerikaanse model

Het Angelsaksische model, ook wel bekend als het Angelsaksische model, is gemaakt door de meer individualistische zakenmaatschappijen in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Dit model presenteert de

Raad van bestuur en aandeelhouders als de controlerende partijen. De managers en hoofdofficieren hebben uiteindelijk secundair gezag.

Managers ontlenen hun gezag aan het bestuur, dat (theoretisch) verplicht is de stemgerechtigde aandeelhouders in te stemmen; de meeste bedrijven met Brits-Amerikaanse corporate governance-systemen hebben echter wettelijke controles over het vermogen van aandeelhouders om praktische, dagelijkse controle over het bedrijf uit te oefenen. De kapitaal- en aandeelhoudersstructuur is sterk verspreid op de Anglo-Amerikaanse markten. Bovendien hebben regelgevende instanties, zoals de V.S. Beveiligingen en Uitwisselingen Commissie (SEC), aandeelhouders expliciet ondersteunen boven besturen of managers.

Het Duitse model

Het Duitse model, ook wel het continentale model of het Europese model genoemd, wordt uitgevoerd door twee groepen. De raad van toezicht en de raad van bestuur.

De raad van bestuur is belast met de bedrijfsvoering; de raad van toezicht controleert het bestuur. De raad van toezicht wordt gekozen door werknemers en aandeelhouders. Overheid en nationaal belang zijn sterke invloeden in het continentale model, en veel aandacht is betaald aan de verantwoordelijkheid van het bedrijf om zich te onderwerpen aan de doelstellingen van de overheid en de verbetering van samenleving. Banken spelen ook vaak een grote financiële rol en bij de besluitvorming voor bedrijven.

Het Japanse model

Het Japanse model is de uitbijter van de drie. Governancepatronen krijgen vorm in het licht van twee dominante rechtsrelaties: één tussen aandeelhouders, klanten, leveranciers, crediteuren en vakbonden; de andere tussen bestuurders, managers en aandeelhouders.

Er is een gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid en evenwicht in het Japanse model. Het Japanse woord voor dit evenwicht is 'keiretsu', wat zich ruwweg vertaalt naar loyaliteit tussen leveranciers en klanten. In de praktijk neemt dit evenwicht de vorm aan van een defensieve houding en wantrouwen van nieuwe zakelijke relaties ten gunste van de oude.

Japanse regelgevers spelen een grote rol in het bedrijfsbeleid, vaak omdat de belangrijkste belanghebbenden van bedrijven Japanse functionarissen zijn. De centrale banken en het Japanse ministerie van Financiën beoordelen de relaties tussen verschillende groepen en hebben impliciete controle over de onderhandelingen.

Gezien de onderlinge relatie en machtsconcentratie tussen de vele Japanse bedrijven en banken, is het ook niet verwonderlijk dat corporate transparantie ontbreekt in het Japanse model. Individuele investeerders worden als minder belangrijk gezien dan zakelijke entiteiten, de overheid en vakbondsgroepen.