Jak kontrolować stagflację

Stagflacja to sytuacja gospodarcza, która łączy powolny wzrost i stosunkowo wysokie bezrobocie z rosnącymi cenami lub inflacją. Standardowe makroekonomiczne środki zaradcze na inflację lub bezrobocie są uważane za nieskuteczne w walce ze stagflacją. W rzeczywistości nie ma powszechnej zgody co do najlepszego sposobu powstrzymania stagflacji.

Problem polega na tym, że normalne reakcje na dwa główne składniki stagflacji:recesja oraz inflacja— są diametralnie przeciwne.

Recesja i inflacja

Rządy reagują na recesje ekspansywną polityką monetarną i fiskalną. Oznacza to, że pompują więcej pieniędzy w gospodarkę. Więcej pieniędzy to tańsze pieniądze. Zachęca się firmy do pożyczania, rozwijania i zatrudniania. Konsumenci częściej korzystają z kredytu i rozważają duże zakupy.

Inflacja wymaga odpowiedzi odwrotnej. Rząd ogranicza podaż pieniądza w systemie, aby pożyczanie pieniędzy było droższe. Firmy i konsumenci mniej pożyczają i mniej wydają. Ogólna gospodarka zwalnia. Wraz ze spadkiem popytu ceny przestają rosnąć.

Ale co mogą zrobić decydenci, gdy recesja zbiega się z wyższą inflacją? To najgorsze z obu światów i podobno niemożliwe.

Kiedy dzieje się niemożliwe

Ekonomista z Nowej Zelandii A.W. Phillips badał dane o inflacji i bezrobociu w Wielkiej Brytanii w latach 1861-1957. Odkrył spójną odwrotną zależność między rosnącymi cenami a rosnącym bezrobociem.

Phillips doszedł do wniosku, że okresy niskiego bezrobocia wymusiły wzrost cen pracy, który został przeniesiony na konsumentów. Oznacza to, że niedobory siły roboczej prowadzą do wyższych kosztów życia.

Z drugiej strony, jak zauważył Phillips, recesje spowolniły tempo inflacji płac. Zostały one odzwierciedlone w cenach płaconych przez konsumentów. Ceny spadły lub przynajmniej pozostały na stałym poziomie.

Ta odwrotna zależność między poziomem bezrobocia a stopą inflacji została przedstawiona w modelu, który stał się znany jako Krzywa Phillipsa.

Korzystanie z krzywej Phillipsa

Wybitni XX-wieczni ekonomiści keynesowscy i pasjonaci polityki rządowej, tacy jak Paul A. Samuelson i Robert M. Solow uważał, że krzywa Phillipsa może być wykorzystana do monitorowania kompromisu między inflacją a bezrobociem i utrzymania równowagi cyklu koniunkturalnego.

Niemniej jednak Stany Zjednoczone weszły w okres stagflacja w latach 70., kiedy doświadczył jednoczesnego wzrostu cen konsumpcyjnych i bezrobocia. W obliczu rzeczywistości, która uważana była za niemożliwą, ekonomiści keynesowscy starali się znaleźć wyjaśnienie lub rozwiązanie.

Jak ekonomiści zaproponowali walkę ze stagflacją

Poszukiwania broni do walki ze stagflacją doprowadziły po części do powstania ekonomiczna po stronie podaży teorie jako alternatywa dla ekonomii keynesowskiej.

Milton Friedman, który w latach 60. argumentował, że Krzywa Phillipsa została zbudowana na błędnych założeniach i że stagflacja jest możliwa, zyskał na znaczeniu, gdy wydarzenia dowiodły, że ma rację.

Friedman wysunął teorię, że gdy ludzie dostosują się do wyższych stóp inflacji, bezrobocie znów wzrośnie, chyba że zostanie rozwiązana podstawowa przyczyna bezrobocia.

Najpierw kontroluj inflację

Przekonywał, że tradycyjna polityka ekspansywna doprowadzi z kolei do stale rosnącej stopy inflacji. Twierdził, że bank musi pracować nad stabilizacją cen, aby zapobiec wymknięciu się inflacji spod kontroli.

Powiedział, że jeśli rząd zdereguluje gospodarkę, wolnym rynku przydzieli pracę do najbardziej produktywnych zastosowań.

Większość neoklasycznych lub austriackich poglądów na stagflację, takich jak poglądy ekonomistów Friedrich Hayek, są podobne do Friedmana. Powszechne recepty obejmują zakończenie ekspansywnej polityki pieniężnej i umożliwienie dostosowania cen na wolnym rynku.

Współcześni ekonomiści keynesowscy, tacy jak: Paul Krugman twierdzą, że stagflację można zrozumieć poprzez wstrząsy zasilające oraz że rządy muszą działać w celu skorygowania szoku podażowego, nie dopuszczając do zbyt szybkiego wzrostu bezrobocia.

Bitwa polityczna

Najbardziej oczywiste rozwiązania dotyczące stagflacji są zwykle bardzo niepopularne w USA. Na przykład, jeśli cena ropy jest kluczową przyczyną niekontrolowanych cen, prywatyzacja lub kontrola cen może być nałożone. Jeśli o inflację obwinia się wyższe płace, rząd może ograniczyć wzrost płac.

W przypadku braku jakichkolwiek działań rządu stagflacja może z czasem ulec poprawie. W latach 70. stagflacja była przynajmniej częściowo spowodowana nagłym wzrostem globalnej ceny ropy naftowej, narzuconej przez produkujące ropę narody Bliskiego Wschodu. Z czasem koszt ropy powrócił do normalnego poziomu, a gospodarka zaczęła wychodzić z załamania.