Jak pokusa nadużycia przyczyniła się do kryzysu finansowego w 2008 roku?
ten kryzys finansowy 2008 r. było wynikiem licznych nieefektywności rynku, złych praktyk i braku przejrzystości w sektorze finansowym. Uczestnicy rynku angażowali się w zachowania, które stawiały system finansowy na krawędzi załamania. Historycy jako źródło problemu przytoczą produkty takie jak CDO czy kredyty hipoteczne subprime. Jednak stworzenie takiego produktu to jedno, ale świadoma sprzedaż i handel tymi produktami wymaga pokusy nadużycia.
A moralny hazard ma miejsce, gdy osoba lub podmiot podejmuje ryzyko w oparciu o zestaw oczekiwanych wyników, w przypadku gdy inna osoba lub podmiot ponosi koszty w przypadku niekorzystnego wyniku. Prostym przykładem pokusy nadużycia są kierowcy korzystający z ubezpieczenia samochodowego. Racjonalne jest założenie, że w pełni ubezpieczeni kierowcy podejmują większe ryzyko w porównaniu z kierowcami bez ubezpieczenia ponieważ w razie wypadku ubezpieczeni kierowcy ponoszą tylko niewielką część pełnego kosztu a kolizja. (Zobacz też: Upadek rynku jesienią 2008 r.)
Przykłady
Przed kryzysem finansowym instytucje finansowe oczekiwały, że organy regulacyjne nie pozwolą im upaść z powodu Ryzyko systemowe które mogą rozprzestrzenić się na resztę gospodarki. Instytucjami posiadającymi kredyty, które ostatecznie przyczyniły się do upadku, były jedne z największych i najważniejszych banków dla przedsiębiorstw i konsumentów. Oczekiwano, że jeśli zbieg negatywnych czynników doprowadziło do kryzysu, właściciele i kierownictwo instytucji finansowej otrzymaliby specjalną ochronę lub wsparcie ze strony rządu. Znany również jako pokusa nadużycia.
Założono, że niektóre banki są tak istotne dla gospodarki, że uznano je za „zbyt duże, by upaść”. Biorąc pod uwagę to założenie, interesariusze w instytucjach finansowych mieli do czynienia z szeregiem wyników, w przypadku których prawdopodobnie nie ponieśliby pełnych kosztów ryzyka, które podejmowali w tamtym czasie.
Kolejnym zagrożeniem nadużycia, które przyczyniło się do kryzysu finansowego, było: kolateralizacja wątpliwych aktywów. W latach poprzedzających kryzys zakładano, że kredytodawcy gwarantowali kredyty hipoteczne pożyczkobiorcom stosującym ospałe standardy. W normalnych okolicznościach w najlepszym interesie banków było pożyczanie pieniędzy po przemyślanej i rygorystycznej analizie. Jednak biorąc pod uwagę płynność zapewniany przez rynek długu zabezpieczonego, kredytodawcy mogli złagodzić swoje standardy. Kredytodawcy podejmowali ryzykowne decyzje kredytowe, zakładając, że prawdopodobnie byliby w stanie uniknąć utrzymywania długu przez cały okres jego zapadalności. Bankom zaoferowano możliwość odciążenia złej pożyczki w pakiecie z dobrymi pożyczkami w krótkim czasie rynek wtórny poprzez pożyczki zabezpieczone, przenosząc w ten sposób ryzyko domyślny kupującemu. Zasadniczo banki gwarantowały kredyty z oczekiwaniem, że inna strona prawdopodobnie poniesie ryzyko niewypłacalności, stwarzając pokusę nadużycia i ostatecznie przyczyniając się do kryzysu hipotecznego.
Na wynos
Kryzys finansowy z 2008 roku był częściowo spowodowany nierealistycznymi oczekiwaniami instytucji finansowych. Przez przypadek lub projekt – lub połączenie tych dwóch – duże instytucje zaangażowane w zachowanie, w którym zakładały, że wynik nie ma dla nich żadnych wad. Zakładając, że rząd wybierze rozwiązanie ochronne, działania banków były dobrym przykładem pokusy nadużycia i zachowania osób i instytucji, które uważają, że mają wolną opcję.
Agencje quasi-rządowe, takie jak Fannie Mae a Freddie Mac zaoferował niejawne wsparcie pożyczkodawcom gwarantowanie pożyczki na nieruchomości. Zapewnienia te skłoniły kredytodawców do podejmowania ryzykownych decyzji, ponieważ oczekiwali, że instytucje quasi-rządowe poniosą koszty niekorzystnego wyniku w zdarzenie niewykonania zobowiązania. (Aby zapoznać się z pokrewną lekturą, zobacz „Co to jest zagrożenie moralne?")